Eldgos er hafið að nýju – Fagradalsfjallseldar?

mbl.is/Arnþór Birkisson

Magnús Á. Sigurgeirsson jarðfræðingur á ÍSOR – Iceland GeoSurvey hefur í áratugi rannsakað gossöguna á Reykjanesskaga. Hér lýsir hann því hvernig hún gefur okkur betri skilning á því sem líklega er framundan – Fagradalsfjallseldar.

Ljóst er að nú er nauðsynleg enn ein uppfærsla á jarðfræðikorti ÍSOR af Reykjanesskaga, en þangað til er hægt er að skoða öll jarðfræðikortagögn ÍSOR í vefsjá sem er aðgengileg á heimasíðu ÍSOR.

Sjá nánar á mbl.is

Orka og auðlindir jarðar – fyrirlestur

Í dag hratt ÍSOR af stað röð viðburða undir heitinu ÍSORÐ.

Á þessum vettvangi, sem fram fer á netinu, verður reglulega fjallað um málefni sem snerta starfssvið stofnunarinnar.

Fyrsta ÍSORÐ fjallaði um fyrirlestur þeirra Auðar Öglu Óladóttur og Steinunnar Hauksdóttur um „Jarðhitaleit á „köldum“ svæðum“.

Góð mæting var á viðburðinn og áhugaverðar umræður sköpuðust í kjölfar fyrirlestrarins, þar sem m.a. var lagt upp með að e.t.v. ættum við ekki að ræða um köld svæði, heldur miklu fremur áhugaverð.

Hægt er að horfa á fyrirlestur Auðar Öglu hér að neðan.

Næsta ÍSORÐ verður þegar líða tekur að hausti en efnistök og nákvæm dagsetning verða kynnt hér á heimasíðunni og samfélagsmiðlum.

 

Umfjöllun um jarðhita í tímaritinu Energy Global

Í nýjustu útgáfu tímaritsins Energy Global er mikil umfjöllun um jarðhita og hvert hlutverk hans gæti orðið í þeirri viðleitni að auka hlutdeild endurnýjanlegrar orku m.t.t. loftslagsmála.
Enn fremur í ljósi mikilvægi þess að Evrópa auki sjálfstæði sitt í orkumálum ekki síst í ljósi innrásar Rússa í Úkraínu. Um helmingur allrar orkunotkunar í álfunni fer til hitunar og mjög víða eru ónýttar jarðhitalindir sem henta vel til beinnar nýtingar, s.s. húshitunar.
Í Energy Global fjalla þeir Árni Magnússon, forstjóri ÍSOR, Bjarni Richter framkvæmdastjóri viðskiptaþróunar og markaðsmála og Árni Ragnarsson verkfræðingur, um stöðu jarðhitans á Íslandi og þau miklu jákvæðu áhrif sem nýting hans hefur haft á land og þjóð á undanförnum áratugum.

Tengill á tímaritið er hér og greinin um Ísland er á síðum 58-63:

https://issuu.com/palladianpublications/docs/eg62su?fr=sOWU1NTE5NzA3NDk

Orka og auðlindir jarðar – ÍSORÐ

Þriðjudaginn 28 júní hrindir ÍSOR af stað röð viðburða á sviðum orku og auðlinda jarðar þar sem fjallað verður um þau málefni af sjónarhóli stofnunarinnar.

Kjarni starfsemi ÍSOR er sjálfbær þróun og meiningin er að skapa umræðu um ólík viðfangsefni sem þó tengjast þessu þrennu, orku, auðlindum jarðar og sjálfbærni.

Við hrindum ÍSORÐI úr vör með áhugaverðu erindi um Jarðhitaleit á köldum svæðum.

Hlökkum til að sjá sem flesta.

Til að tengjast fundinum smellið þá hér

Opið hús í nýjum höfuðstöðvum ÍSOR að Urðarhvarfi 8

Opið hús í nýjum höfuðstöðvum ÍSOR að Urðarhvarfi 8

Í stað hefðbundins ársfundar í ár bauð ÍSOR góðum gestum í opið hús í nýjar

Ljósm.: Andrés Skúlason

höfuðstöðvar að Urðarhvarfi 8 í Kópavogi. Stjórnarformaður ÍSOR, Þórdís Ingadóttir, og forstjóri, Árni Magnússon, kynntu helstu lykiltölur og verkefni síðasta árs fyrir ráðherra umhverfis-, orku- og loftslagsmála, Guðlaugi Þór Þórðarsyni. https://isor.is/um-isor/arsyfirlit/

Rætt var um jákvæða þróun í rekstri og mikilvægi þekkingar ÍSOR fyrir vegferð íslenskra stjórnvalda í orkumálum til framtíðar. Af þessu tilefni var opnaður nýr vefur ÍSOR (www.isor.is) og þar má m.a. finna tvær nýjar vefsjár:

Jarðfræðikort og náttúrufar https://arcgisserver.isor.is/

Hafsbotnsrannsóknir https://arcgisserver.isor.is/ocean

Starfsfólk ÍSOR býður alla velkomna að heilsa upp á okkur, bæði til að spjalla í notalegu skrifstofurými eða líta á nýja sérhæfða efnarannsóknarstofu. Þá er aðstaða jarðhitaskóla GRÓ líka á 4. hæð og þar er líf og fjör, sérstaklega þegar 6 mánaða námskeiðin standa yfir.

Heimsókn frá Indónesíu

ÍSOR hefur á undanförnum árum tekið þátt í nokkrum verkefnum á sviði jarðhita í Indónesíu, í samstarfi við önnur íslensk fyrirtæki, s.s. verkfræðistofurnar Mannvit og Verkís, borverktakann North Tech Energy o.fl.

Indónesía er afar ríkt af jarðhitaauðlindum en talið er að allt að 40% af jarðhita, virkjanlegum til raforkuframleiðslu í heiminum öllum, sé að finna á eyjunum. Indónesar hafa sett sér metnaðarfull markmið á sviði loftslagsmála og kolefnishlutleysis og ráðgera að hlutur jarðhitans á þeirri vegferð verði verulegur. Í því felast tækifæri til útflutnings íslenskrar sérþekkingar, sem ÍSOR hefur hug á að fylgja eftir.

Í síðustu viku tóku íslensku fyrirtækin á móti Arifin Tasrif, indónesískum ráðherra Orku og jarðrænna auðlinda. Var hann hingað kominn til að kynna sér aðstæður á Íslandi, sem jarðfræðilega svipar um margt til aðstæðna í hans heimahögum. Með í för voru m.a. Ahmad Yuniarto, forstjóri orkufyrirtækisins Pertamina og Eko Budi Lolono, forstjóri Jarðfræðistofnunar Indónesíu, ásamt sendiherra Indónesíu gagnvart Íslandi o.fl.

Boranir á Dóminíku

Dóminíka er eyja í Karíbahafi sem hefur þurft að reiða sig innflutt jarðefnaeldsneyti til þess að sinna sínum orkuþörfum.

Nú er hafinn undirbúningur að borun tveggja jarðhitaholna í Laudat á Dóminíku vegna fyrirhugaðrar 10 MWe jarðhitavirkjunar. Ráðgjöf og umsjón verksins er samstarfsverkefni ÍSOR og Mannvits. Ef verkefnið gengur eftir verður Dóminíka óháð jarðefnaeldsneyti til orkuframleiðslu og getur farið að byggja upp iðnað sem byggðan á grænni endurnýjanlegri orku sem býr til vel borgandi störf. Þessi uppbygging verður öllum íbúum eyjunnar til mikilla hagsbóta. Þá verður Dóminíka komin á sama stað og Ísland og Noregur varðandi hlutdeild endurnýjanlegrar orku. Þetta verkefni er gott dæmi um hvernig íslenskt hugvit og þekkingu er hægt að nýta heiminum til farsældar. 

Uppbygging hafsbotnsskorpu og rekbelti

Anett Blischke, strúktúrjarðfræðingur og sérfræðingur í hafsbotnsrannsóknum hjá ÍSOR og samstarfsfólk hennar eru höfundar nýlegrar vísindagreinar um uppbyggingu og reksögu hafsvæðisins norðan Íslands og vestan Jan Mayen. Greinin, sem er afrakstur samstarfsverkefnis ÍSOR, Orkustofnunar, Jarðvísindastofnunar Háskóla Íslands, og fjölmargra erlendra jarðvísindastofnana og háskóla, ber heitið „Seismic Volcanostratigraphy: The Key to Resolving the Jan Mayen Microcontinent and Iceland Plateau Rift Evolution“.

Samtúlkun jarðeðlisfræðilegra og jarðefnafræðilegra gagna liggur til grundvallar nýjum skilningi á myndunarsögu svæðisins norðan Íslands. Jan Mayen klofnaði frá Grænlandi  í endurteknum gosbeltaflutningum, samhliða dvínandi rekhraða á sunnanverðum Ægishrygg. Fjölþættar misgengishreyfingar endurspegla öfluga innskotavirkni innan eldstöðvakerfa sem líkjast rekbeltum Íslands í dag.

Frekari rannsóknir eru fyrirhugaðar á sviði hafsbotnsjarðfræði, m.a. á áhrifum heita reitsins á gosbeltaflutninga, legu meginlandsskorpu við Jan Mayen og á Íslands-Færeyjahryggnum, og hafstrauma- og loftlagsbreytingar í tengslum við myndun Íslands-Færeyjahryggsins. Önnur verkefni snúa að rannsóknum á ummerkjum jöklunar á landgrunni Íslands, mati á margvíslegri náttúruvá, og rannsóknum á auðlindum í tengslum við hafréttarkröfur Íslands.

Hjá ÍSOR starfar hópur jarðvísindafólks sem hefur á undanförnum áratugum byggt upp sérfræðiþekkingu í öflun og túlkun gagna af hafsbotni. Meðal verkefna má nefna ráðgjöf til stjórnvalda varðandi skilgreiningar landgrunnsins utan 200 sjómílna og rannsóknir og ráðgjöf vegna undirbúnings sérleyfa til rannsókna og vinnslu auðlinda á hafsbotni.

Myndin sýnir yfirlitskort af myndun Norður-Atlantshafsins frá því landrek hófst fyrir um 55 milljónum ára til nútíma. Tilvísanir og heimildir er að finna í greininni sem er aðgengileg hér:

https://doi.org/10.1029/2021GC009948