Skip to content

Segulmælingar með dróna

Í ár fjárfesti ÍSOR í nýjum dróna og segulmæli sem býður upp á enn meiri framfarir. Fyrstu mælingar með nýja búnaðinum fóru fram í Eyjafirði í síðustu viku, þar sem mælt var á jarðhitasvæðunum við Botn og við Hjalteyri. Flognir voru 380 km á tveimur dögum og um 6 km2 kortlagðir, en flogið var í 25 og 50 metra hæð, með 50 metra bil á milli mælilína.

Í marga áratugi hefur ÍSOR, og forverar þess, aflað gagna með segulmælingum til jarðhitaleitar. Á landi hafa mælingarnar yfirleitt verið framkvæmdar með því að ganga með segulmæli, en einnig hefur verið mælt úr flugvél þegar þörf hefur verið á víðtækari kortlagningu, þó með umtalsvert meiri kostnaði og minni upplausn.

Segulmælingar hafa verið gerðar með dróna á Íslandi frá 2020, en notast við dróna og segulmæli sem keyptir voru með styrk frá Innviðasjóði Rannís árið 2020 og eru í sameiginlegri eigu Háskóla Íslands, Háskólans í Reykjavík og ÍSOR. Þann dróna, ásamt segulmæli, má sjá á flugi í Grindavík á mynd 1 og við mælingar á Bæjarfjalli við Þeistareyki árið 2023 á mynd 2.

Mynd 1. Frá flugsegulmælingum í Grindavík 2024.
Mynd 1. Frá flugsegulmælingum í Grindavík 2024.
Mynd 2. Frá segulmælingum með dróna á Þeistareykjum 2023.
Mynd 2. Frá segulmælingum með dróna á Þeistareykjum 2023.

Á síðustu árum hefur drónatæknin opnað nýja möguleika í jarðvísindalegum rannsóknum. Á þessum áratug hefur ÍSOR nýtt þessa tækni við segulmælingar, meðal annars í tengslum við jarðkönnun vegna umbrota í Grindavík, til kortlagningar innskotabergs á lághitasvæðum og til greiningar á segulmögnun, og afsegulmögnun, bergs í háhitakerfum.

Markmiðið með mælingum bæði á  Botni og við Hjalteyri er að niðurstöðurnar gefi vísbendingar um legu sprunga og bergganga sem eru hulin undir yfirborði. Þar fæst nýtt gagnasafn sem bætir við skilning á jarðhitakerfunum og nýtist í samtúlkun með öðrum gögnum, bæði sem aflað er fá yfirborði og með athugunum í borholum.

Með nýja tækinu eykst virkur flugtími hverrar hleðslu úr um 10 mínútum í 35-40 mínútur, auk þess sem að skynjarar drónans nema betur árekstrarhættu og getur dróninn brugðist betur við aðstæðum sem upp kunna að koma á flugi. Það gerir kleift að afla gagna í lægri flughæð, sem skiptir sköpum við að greina smærri frávik í segulsviðinu.

Mynd 3. Dróni og segulmælir við jarðskjálftastöðina ARNAR sem ÍSOR rekur fyrir Norðurorku á Arnarnesi vestan Hjalteyrar við Eyjafjörð.
Mynd 3. Dróni og segulmælir við jarðskjálftastöðina ARNAR sem ÍSOR rekur fyrir Norðurorku á Arnarnesi vestan Hjalteyrar við Eyjafjörð.
Mynd 4. Dróni og segulmælir bera við himinn. Kaldbakur í baksýn.
Mynd 4. Dróni og segulmælir bera við himinn. Kaldbakur í baksýn.