Skip to content

Olíurannsóknir

ÍSOR hefur veitt stjórnvöldum sérfræðiaðstoð við undirbúning á sérleyfum til rannsókna og vinnslu kolvetnis. Vinnan hefur meðal annars falist í að:

  • koma upp gagnasafni um landgrunn Íslands
  • veita ráðgjöf við að túlka mæligögn með tilliti til líklegra auðlinda
  • leggja mat á hvar líkur eru á að finna megi olíu- og gaslindir

Gagnasafn um landgrunn Íslands

Kortið sýnir svæði norðaustur af Íslandi (Jan Mayen hrygginn og Drekasvæðið), þar sem rannsóknarleyfi til vinnslu kolvetna hafa þegar verið veitt, og svæði austur og suðaustur af landinu.
Kortið sýnir svæði norðaustur af Íslandi (Jan Mayen hrygginn og Drekasvæðið), þar sem rannsóknarleyfi til vinnslu kolvetna hafa þegar verið veitt, og svæði austur og suðaustur af landinu.

Gagnasafnið inniheldur gögn sem tengjast landgrunni Íslands. Þetta eru yfirlitsgögn um hafsbotninn og upplýsingar um rannsóknarleiðangra, einkum hljóð­endur­varpsmælingar og fjölgeislamælingar. Alls eru um 1100 kort, þversnið og önnur pappírsgögn skráð í gagnagrunninn, um helmingur á starfrænu formi. Gögnin eru frá því um miðja 20. öld. Nokkuð af gögnunum er hnitsett og vigrað. Gögnin eru einkum af Drekasvæðinu austur og norð­austur af landinu. Verkið var unnið í samstarfi við og fyrir Orkustofnun.

Stór hluti gagnanna var birtur í svokallaðri Land­grunns­vefsjá (aðgengileg fram til ársins 2019). Landgrunnsvefsjáin var upplýsingaveita um leyfissvæðin fyrir sérleyfi til rannsókna og vinnslu kolvetna.

Rannsóknargögn

  • hljóðendurvarpsmælingar
  • setlagarannsóknir
  • fjölgeislamælingar
  • þyngdarmælingar
  • segulmælingar
  • bylgjubrotsmælingar
  • botnsýni

Túlkun gagna

1. Auðlindamat vegna kolvetnisleitar

ÍSOR hefur veitt íslenskum stjórnvöldum sérfræði­ráðgjöf á mögulegum kolvetnisauðlindum og vænlegum leitarsvæðum á landgrunninu við undir­búning útboða og mat á umsóknum um rannsóknar­leyfi.

Þrívítt jarðfræðilíkan af setlagastafla Dreka­svæðisins

Á grundvelli jarðeðlisfræðilegra mælinga var gert þrívítt jarðfræðilíkan af setlagastafla Dreka­svæðisins. Líkanið gefur mynd af útbreiðslu setlaga og þróun jarðmyndana í tímans rás. Einnig er hægt að álykta hvort aðstæður gætu hafa verið hagstæðar til myndunar olíu og samsöfnunar hennar í jarðlagagildrur.

ÍSOR notaði jarðvísindahugbúnaðinn PETREL sem er í senn gagnagrunnskerfi og tæki til vinnslu og túlkunar gagna.

2. Jan Mayen svæðið

Myndunarsaga Jan Mayen hryggjarins.
Myndunarsaga Jan Mayen hryggjarins.

Sérfræðiráðgjöf ÍSOR til stjórnvalda miðaði m.a. að því að rannsaka jarðfræði Jan Mayen hryggjarins. Það rannsóknarmat er haft til hliðsjónar þegar metnar eru líkur á olíu á Drekasvæðinu. Með jarðfræðilegum og jarðeðlisfræðilegum gögnum er unnt að rekja jarðsögu Jan Mayen svæðisins. Talið er að það hafi skyldleika við setlagatrog á Austur-Grænlandi, land­grunn Vestur-Noregs og landgrunn Færeyja og Hjaltlands. Á þeim svæðum hefur fundist olía í vinnanlegu magni.

 
Niðurstöður rannsókna bera vitni um setlög sem mynduðust áður en N-Atlantshafið opnaðist og gætu hugsanlega verið allt frá fornlífsöld. Þykkan stafla af hugsanlegu seti má einkum sjá undir vesturhlíðum svæðisins í Jan Mayen dældinni. Slíkur setlagastafli er frumskilyrði fyrir mögulegt kolvetnakerfi.

Í hafsbotnssýnum frá Jan Mayen svæðinu hafa fundust vísbendingar um olíuleka frá júratímabilinu í nágrenni við eitt af stóru misgengjabeltunum. Sýnin voru tekin árið 2011. Það teljast jákvæðar vísbendingar um hugsanlegan kolvetnaforða á svæðinu. Meiri líkur eru taldar á gasi á djúpstæðum svæðum og þar sem eldvirkni hefur verið til staðar. Möguleikar á að finna olíu eru taldir vera á grynnri hlíðasvæðum.

Rannsóknum og kortlagningu verður haldið áfram hjá ÍSOR í samstarfi við Háskóla Íslands. Sjónum verður einkum beint að Jan Mayen meginlandsflekanum. Þær rannsóknir tengjast athugunum sem unnið hefur verið að á Grænlandi, í Noregi og á Bretlandi. Tilgangurinn er að auka þekkingu á eðli uppbyggingar og setmyndunar á svæðinu. Til stendur að nýta rannsóknirnar sem grunn fyrir frekari rannsóknir á útbreiðslu kolvetnissambanda.

Fyrirlestrar frá ráðstefnum um olíurannsóknir

Sjá ennfremur á vef Orkustofnunar.